Nước Mắm Tĩn Cá Cơm Bình Gốm 41N

Nước mắm Tĩn truyền thống Phan Thiết

Nước mắm của Việt Nam đã xuất hiện cách đây khoảng 300 năm về trước tại các làng chài ven biển của người dân Phan Thiết, và được ông tổ nghề Trần Gia Hòa (người được xem là ông tổ nghề của nước mắm rin nguyên chất Việt Nam) phát triển và đưa nước mắm rin (mắm nhỉ nước đầu) Phan Thiết đi khắp các Nam Kỳ Lục Tỉnh Việt Nam. 

Từ đó, những tĩn nước mắm sạch nguyên chất của Phan Thiết được đậy kín bằng vôi, dán nhãn vuông với thương hiệu của các nhà buôn và được chở đi khắp các lục tỉnh Nam Kỳ ra tới miền Trung, miền Bắc và nước mắm ngon của Phan Thiết chiếm thị phần lớn nhất Việt Nam thời bấy giờ.

Và người xưa cũng gọi thứ nước mắm này là nước mắm Rin (nước mắm nhỉ nước đầu) hay còn gọi là nước mắm Tĩn.

Bảo tàng nước mắm Làng Chài Xưa 

Bảo tàng nước mắm Làng Chài Xưa tại Phan Thiết là một dự án mang đậm ý nghĩa văn hóa và lịch sử đối với cộng đồng người Việt Nam nói chung và người Phan Thiết nói riêng, bảo tàng nước mắm Làng Chài Xưa khôi phục và gìn giữ công thức ủ chượp nước mắm ngon truyền thống 300 năm. 

Bảo tàng nước mắm Làng Chài Xưa không những lưu giữ các giá trị lịch sử của ngành sản xuất nước mắm rin Phan Thiết mà còn lưu trữ các giá trị lịch sử phát triển của Phan Thiết.

Nước mắm Tĩn nhãn xưa

Nước mắm Tĩn Nhãn Xưa là dòng sản phẩm độc đáo của Bảo tàng nước mắm Làng Chài Xưa Phan Thiết, nước mắm ngon được đựng trong tĩn gốm là nước mắm Rin hoàn toàn nguyên chất và ủ chượp truyền thống với công thức 300 năm. Nước mắm Tĩn Nhãn Xưa được đựng trong tĩn gốm 500ml, với quai xách dây thừng độc đáo thích hợp làm quà biếu tặng.

Nước mắm Tĩn nhãn xưa mang nét văn hóa độc đáo nhất tại Việt Nam, nước mắm ngon nguyên chất được đựng trong tĩn gốm 500ml với quai xách dây thừng là nước mắm Rin (mắm nhỉ nước đầu) Nguyên Chất kéo rút trực tiếp từ thùng lều gỗ chín chậm với cá cơm than con to béo, tươi và muối tinh khiết. Đây là nước mắm Phan Thiết truyền thống sạch, không chất bảo quản.

Hàm lượng đạm 41N là đạm rin từ cá tuyệt đối, nước mắm của vùng Phan Thiết sánh đặc thịt cá với công thức 300 năm từ thủ phủ nước mắm Phan Thiết.

Tại sao nước mắm nguyên chất truyền thống lại ngon?

Nước mắm ngon truyền thống có màu nâu cánh gián và đậm đặc, thích hợp với người sành ăn, dùng trong buổi tiệc đãi khách.

Nước mắm ngon nguyên chất đựng trong bình gốm sẽ hạn chế tiếp xúc ánh sáng và làm nước mắm truyền thống nguyên chất này tiếp tục được ủ chượp nên sẽ càng thơm ngon hơn. Hơn nữa bình gốm nước mắm Tĩn tinh tế còn là món quà tuyệt vời dùng để biếu tặng khách quý, người thân trong những chuyến đi xa hoặc dịp đặc biệt.

QUY TRÌNH SẢN XUẤT NƯỚC MẮM TRUYỀN THỐNG

Loại cá nào dùng để ủ chượp sẽ cho ra nước mắm ngon nhất

Thời gian đánh bắt cá cơm than ở Phan Thiết trong thời điểm tháng Tám âm lịch thường sẽ cho ra được lứa cá cơm ngon nhất để ủ chượp nước mắm. Cá cơm than của tháng tám âm lịch thường sẽ béo, to, đem ủ chượp với muối lúc còn tươi sẽ đạt độ đạm tối đa và nước mắm sẽ được ngon.

Cá cơm là loài động vật ăn nổi, hoạt động mạnh mẽ dưới môi trường nước nên ít mỡ, khi làm mắm từ cá cơm than thì không có lớp váng mỡ nổi lên như các loại cá lớn khác. Nếu so sánh với một số loài cá biển khác khi được đem ủ chượp cùng thời gian, cùng phương pháp thì cá cơm thủy phân triệt để hơn các loại cá khác nên thường nước mắm được làm từ cá cơm than sẽ rất thơm và không có mùi tanh.

Lựa chọn muối để ủ chượp cá cơm làm mắm

Muối dùng để ủ chượp trong quá trình sản xuất nước mắm truyền thống phải lựa hạt muối to, muối nên đều hạt, muối có màu trắng đục ở hạt muối giữa, khô ráo, các hạt muối tinh khiết không dính lại với nhau. Vị của hạt muối nên mặn đượm, không quá chát.

Những hạt muối tinh khiết chưa thể dùng ủ chượp làm mắm được ngay. Thông thường muối sẽ được bảo quản kỹ tại kho của nhà sản xuất và “”bỏ không” như vậy tầm 12 tháng, mục đích là để muối không còn vị chát, đắng của muối mới. Việc bảo quản muối như vậy nhằm giúp cho mắm không có vị chát đắng của muối khi thu hoạch.

Ủ chượp nước mắm cá cơm truyền thống theo công thức 3 cá 1 muối

Cá cơm than tươi sau khi được đánh bắt và cập bến sẽ được các nhà thùng chọn lọc thật kĩ, đem rửa sạch bằng nước rồi trộn đều với muối biển tinh khiết đã được chọn lọc như trên theo tỉ lệ 3 cá : 1 muối.
Cứ 3 tấn cá cơm than, nhà sản xuất sẽ đem trộn với 1 tấn muối biển sạch tinh khiết. Sau khi đã trộn cá và muối theo tỉ lệ 3:1 như trên thì cho tất cả cá đã được ướp muối vào thùng lều để ủ chượp.
Thùng chượp nước mắm cá cơm truyền thống bằng gỗ bời lời, được gia cố chặt chẽ, kỹ lướng bởi những sợi dây thừng to làm bằng cây mây rừng.

Nhờ nén chặt thùng lều, nhiệt nội có sẵn trong cá làm cho men hoạt động tăng lên mạnh nẽ, trung tâm tích tụ dần khí NH3, CO2, H2S… làm cho cá trương lên, thịt cá cơm than sẽ bị xé nát nhưng xương và da vẫn còn nguyên.

Thời hạn sử dụng của nước mắm? Sau khi nước mắm được mở nắp dùng được trong bao lâu?

Đối với các sản phẩm nước mắm ngon truyền thống Phan Thiết của nước mắm Tĩn hiện tại đều có hạn sử dụng là 2 năm kể từ ngày sản xuất. Tuy nhiên muốn nước mắm được ngon bạn nên để nước mắm nơi khô mát và tránh ánh nắng mặt trời.

Tuy nhiên, đối với những chai nước mắm tự nhiên sau khi mở nắp thì nên ăn trong vòng 3 tháng để nước mắm được ngon nhất. Vì sau 3 tháng nước mắm trải qua quá trình oxy hóa quá lâu do tiếp xúc với không khí sẽ làm màu nước mắm đậm, hương nước mắm mất dần, nên không thơm và nhìn không đẹp như ban đầu, mặc dù vẫn có thể ăn được rất lâu đến hết hạn sử dụng với vị ngon không đổi